| Visuele Deepsky Sterrenkunde in Nederland en België | Kijk ook eens op www.sterrenkunde.nl |
|
Reflectienevels
Wat zijn dat? In onze melkweg bevinden zich niet alleen sterren. Tussen de sterren in bevindt zich allerlei materie in de vorm van gas en stof. Op plekken waar veel van deze materie zit kunnen we het soms waarnemen. Dit noemen we dan een nevel. De dichtheid van zo’n nevel is nog altijd erg laag. Het stof en gas in de nevels is meer dan één miljoen keer zo ijl als het beste luchtledige dat geleerden op Aarde kunnen maken. We kunnen een nevel zien als het licht uitstraalt of juist licht van achtergelegen sterren tegenhoudt. Nevels die licht uitstralen noemen we diffuse nevels. Er bestaan twee soorten diffuse nevels: emissienevels en reflectienevels. Emissienevels zenden licht uit, doordat ze zo erg door dichtbij staande sterren verhit worden, dat ze beginnen te gloeien. Reflectienevels zenden licht uit, doordat ze licht van dichtbij staande sterren weerkaatsen. Nevels die licht tegenhouden noemen we donkere nevels of absorptienevels. Reflectienevels zijn nevels bestaande uit gas en stof die licht reflecteren van dichtbij staande sterren. Deze sterren staan wel op een redelijke afstand. Stonden ze dichterbij dan zou de nevel sterker verhit worden en gaan gloeien als een emissienevel. Reflectienevels hebben altijd een blauwe kleur. Dit komt doordat gas en stof blauw licht beter reflecteert dan rood licht. Om deze reden is onze lucht overdag ook blauw: door reflecties in onze atmosfeer. De blauwe kleur van reflectienevels wordt nog eens versterkt door het feit dat de nevels meestal in de buurt van jonge blauwe sterren staan. Waar bevinden ze zich? Reflectienevels zijn objecten die behoren tot de galactische deepsky objecten. Dat zijn objecten binnen onze eigen melkweg. Aangezien reflectienevels uit gas en stof bestaan, komen ze vooral voor op plekken waar veel gas en stof voorkomt. Dit is binnen de schijf van de melkweg. Ze zijn daardoor vooral zichtbaar langs de band van de melkweg aan de hemel. Niet alleen in onze melkweg komen reflectienevels voor, maar net zo veel in andere sterrenstelsels. Andere sterrenstelsels staan echter zo ver weg dat de reflectienevels niet te zien zijn in een amateur sterrenkijker.
Nevels bestaande uit gas en stof kunnen de meest prachtige vormen hebben in mooie slierten. En omdat ze verlicht worden door dichtbij staande sterren moeten er dus ook altijd sterren in de buurt van reflectienevels staan. Deze staan er meestal middenin. De nevels zijn vaak wel veel minder helder dan deze sterren. Reflectienevels zijn dan ook moeilijke objecten om te bekijken. Zoals al vermeld stralen reflectienevels blauw licht uit en hebben daardoor een blauwe kleur. Helaas zijn onze ogen niet meer gevoelig voor kleuren als het object heel zwak is. De kleuren van een reflectienevel is dan ook moeilijk tot niet te zien. Alleen met een grote sterrenkijker is de kleur te zien in heldere reflectienevels als bijvoorbeeld rondom de sterren van het Zevengesternte. Als je kleuren ziet in een nevel dan is deze meestal niet alleen blauw, maar zijn ook andere kleuren als rood en groen zichtbaar. Dit komt dan doordat de nevel tegelijk emissienevel en reflectienevel is. Emissienevels zijn immers rood gekleurd. Soms kun je ook donkere gebieden in een nevel zien staan. Dit zijn dan meestal donkere nevels die het licht van de diffuse nevel erachter tegenhouden. Door gebruik te maken van een breedband deepsky filter kunnen sommige reflectienevels beter zichtbaar worden. Het beeld door een sterrenkijker wordt wel wat zwakker bij gebruik van dit filter, maar de nevel kan beter afsteken tegenover de donkerdere hemelachtergrond. Hierdoor kan een anders onzichtbare reflectienevel opeens zichtbaar worden. Welke als eerste bekijken? Eén van de mooiste reflectienevels bevindt zich rondom de sterren van het Zevengesternte. Deze nevel is echter al heel moeilijk en alleen zichtbaar bij een zeer donkere hemel door een grote verrekijker (groter van 50mm objectief grootte) of een grote sterrenkijker. De Messier catalogus bevat verder weinig reflectienevels. Het aantal reflectienevels is namelijk vrij klein. Ze komen wel geregeld samen met emissienevels voor. Ze zijn dan alleen door hun afwijkende kleur in grote sterrenkijkers te onderscheiden van emissienevels. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
