|
|
Deepsky objecten
 |
| De melkweg |
Buiten ons zonnestelsel bevinden zich ontelbare zwakke en minder zwakke objecten. Alle objecten buiten het zonnestelsel worden deepsky objecten genoemd. Ze zijn onder te verdelen in twee soorten: objecten binnen onze eigen melkweg (galactische deepsky objecten) en objecten buiten onze melkweg (extra galactische deepsky objecten).
De melkweg
De melkweg is met het blote oog zichtbaar als een zwakke band van neveligheid die zich langs de hele sterrenhemel uitstrekt. In werkelijkheid is de melkweg een sterrenstelsel: een grote schijf van miljarden sterren, gas en stof waar ons zonnestelsel zich in bevindt. Alle sterren die wij ’s nachts met het blote oog kunnen zien behoren tot de melkweg.
Met een verrekijker of een beginners sterrenkijker zijn de enorme hoeveelheden sterren in de zwakke band van de melkweg al prima te zien.
Galactische deepsky objecten
De melkweg bestaat uit sterren, gas en stof. De deepsky objecten die in de melkweg staan zijn ophopingen van deze materie en worden ook wel galactische deepsky objecten genoemd. Deze objecten zijn onder te verdelen in de volgende soorten:
- Sterren. De grote gasbollen zoals onze Zon. In het heelal bevinden zich ontelbare sterren. Op een goed heldere nacht kun je met het blote oog meer dan 2000 sterren zien.
- Dubbelsterren. Dit zijn twee of meer sterren die om elkaar heen bewegen. Door een sterrenkijker staan ze vlak bij elkaar. Sommigen hebben mooie kleuren. Mooie voorbeelden zijn Albireo en het duo Alcor & Mizar.
- Veranderlijke sterren. Dit zijn sterren die regelmatig, onregelmatig of eenmalig van helderheid veranderen. Meer informatie hierover is te vinden in het hoofdstuk ‘veranderlijke sterren’. Mooie voorbeelden zijn Algol en Mira.
- Open sterrenhopen. Dit zijn groepen van tientallen tot honderden sterren. Het zijn jonge sterren die uit dezelfde gaswolk zijn ontstaan. Ze zijn vooral zichtbaar langs de band van de melkweg. Mooie voorbeelden zijn het Zevengesternte (M45) en de dubbele open sterrenhoop in Perseus (NGC 869 & 884).
- Bolvormige sterrenhopen. Dit zijn verzamelingen van tienduizenden sterren die kriskras door elkaar heen bewegen. Ze zijn vooral in de zomer te zien. Mooie voorbeelden zijn M13, M2 en M3.
- Emissienevels en reflectienevels. Dit zijn gaswolken die door dichtbij staande sterren gaan gloeien of licht reflecteren. Ze zijn vooral zichtbaar langs de band van de melkweg. Mooie voorbeelden zijn de Orionnevel (M42) en de Lagunenevel (M8).
- Donkere nevels. Dit zijn gaswolken die het licht van erachter gelegen objecten tegenhouden. Ze zijn vooral zichtbaar langs de band van de melkweg. Ze zijn zeer moeilijk te zien.
- Planetaire nevels. Dit zijn nevels rondom een oude, hete ster. Deze ster heeft de gasschil een tijd geleden ‘uitgespuugd’ in een laat stadium van zijn bestaan en brengt dit gas tot gloeien. Mooie voorbeelden zijn de Ringnevel (M57) en de Halternevel (M27).
- Supernova restanten. Dit zijn zeer zeldzame objecten. Het zijn gaswolken die ontstaan zijn door het ontploffen van een ster in een supernova. Bekende voorbeelden zijn de Krabnevel (M1) en de Sluiernevel (NGC 6960).
Al deze soorten objecten kunnen met de kleinste sterrenkijkers bekeken worden. Met iets grotere sterrenkijkers zijn echter meer van deze objecten zichtbaar en zijn ze ook veel mooier omdat er meer details in gezien kunnen worden.
Extra galactische deepsky objecten
Buiten onze melkweg bevinden zich ontelbare hoeveelheden zwakke objecten. Dit zijn de extra galactische deepsky objecten. Deze objecten zijn onder te verdelen in de volgende soorten:
- Sterrenstelsels. Dit zijn enorme verzamelingen sterren, gas en stof. Ze bevatten ieder enkele honderden miljarden sterren! De melkweg is ook een sterrenstelsel en wel degene waar wij ons in bevinden. Er staan ontelbaar veel sterrenstelsels aan de sterrenhemel. Sterrenstelsels zijn vooral in de lente te zien als onze Melkweg niet ‘in de weg staat’. Bekende voorbeelden zijn de Andromedanevel (M31) en de Draaikolknevel (M51).
- Actieve sterrenstelsels. Dit zijn sterrenstelsels met een enorm heldere kern. Door hun grote helderheid kunnen we ze van ver weg bekijken. Met een 15cm sterrenkijker kan al de heldere 3C273 bekeken worden welke op maar liefst 2 miljard lichtjaar afstand staat.
Eigenlijk zijn actieve sterrenstelsels speciale verschijningsvormen van sterrenstelsels. Je zou dus kunnen zeggen dat buiten onze melkweg alleen maar sterrenstelsels te zien zijn.
Sterrenstelsels zijn enorme verzamelingen van miljarden sterren, gas en stof. Onze eigen melkweg is ook een sterrenstelsel waar ons zonnestelsel zich in bevindt.
Het bekijken van sterrenstelsels kan al met de kleinste sterrenkijkers. Met iets grotere sterrenkijkers zijn echter veel meer sterrenstelsels zichtbaar, zijn er soms details in zichtbaar en zijn ook actieve sterrenstelsels zichtbaar.
|
