Halternevel

De Halternevel is een planetaire nevel in het sterrenbeeld Vosje. De nevel is ontdekt in 1764 door de bekende Franse sterrenkundige Charles Messier. De nevel wordt ook wel aangeduid met M27 of NGC 6853. Dat betekent nummer 27 in de Messier-katalogus of nummer 6853 in de New General Catalogue. De schijnbare magnitude van de nevel is ongeveer 8.

De Halternevel heeft een grote schijnbare middellijn. Die bedraagt maar liefst 5« boogminuut. De oppervlakte-helderheid is echter gering. Daarom is hij veel moeilijker in een kijker te vinden dan bijvoorbeeld de Ringnevel in het sterrenbeeld Lier. De grote diameter doet vermoeden dat deze planetaire nevel betrekkelijk dichtbij staat. Over de precieze afstand is men het echter nog niet eens. In ieder geval ligt die tussen de 500 en 1000 lichtjaar. De meest waarschijnlijke afstand lijkt 900 lichtjaar te zijn.

In dat geval bedraagt de ware diameter van de planetaire nevel iets minder dan 2« lichtjaar.

Zoals alle planetaire nevels wordt ook de Halternevel steeds groter. Men heeft spectroscopisch kunnen vast stellen dat dit expanderen gebeurt met een snelheid van 27 kilometer per seconde, Dat betekent dat de Halternevel iedere eeuw één boogseconde groter wordt. Het is lang niet zeker dat de expansie-snelheid altijd hetzelfde is geweest.

Is dat wel het geval, dan is de Halternevel een kleine 50.000 jaar geleden ontstaan. Daarmee is de nevel wel ongeveer 2« keer ouder dan de meeste andere heldere planetaire nevels.

De centrale ster heeft een schijnbare magnitude van 13,4.

De oppervlakte-temperatuur is net als bij andere centrale sterren erg hoog: maar liefst 85.000 graden. De meeste straling wordt daarom ook bij deze ster in het ultra violet uitgezonden. Ondanks de hoge temperatuur van de centrale ster is de lichtkracht gering: slechts de helft van de lichtkracht van de zon. Dat komt doordat de ster erg klein is.

Waarschijnlijk maakt de centrale ster van de Halternevel deel uit van een dubbelster-systeem. De begeleider is een gele ster van magnitude 17. De afstand tot de hoofdster bedraagt 6« boogseconden. Dat komt overeen met een onderlinge afstand van 1800 astronomische eenheden. Dat is 45 keer de gemiddelde afstand Zon - Pluto (één astronomische eenheid is de gemiddelde afstand van de aarde tot de zon: ongeveer 150 miljoen kilometer).

Meer informatie over nevels in het algemeen kun je vinden bij het trefwoord nevels.