Ringnevel

De Ringnevel in het sterrenbeeld Lier is het klassieke voorbeeld van een planetaire nevel. Het is bovendien de eerst ontdekte nevel van dit type. De Franse astronoom Antoine Darquier ontdekte hem in 1779 met een 7« cm telescoop. De nevel wordt ook wel aangeduid met M 57 of NGC 6720. Dat wil zeggen nevel 57 uit de beroemde kata logus van Messier of nevel 6720 uit de New General Catalogue van Dreyer.

Ofschoon de schijnbare helderheid van de Ringnevel slechts magnitude 9 bedraagt, is hij niet zo moeilijk te vinden. Hij staat op ongeveer 45% van de afstand van BŠta naar Gamma Lyrae. Dat zijn de twee onderste sterren van de ruit van het sterrenbeeld.

De schijnbare afmeting van de nevel is niet groot: slechts 80 bij 40 boogseconden. De nevel valt daarom met een zwakke vergroting nauwelijks op.

De Ringnevel bevindt zich op een afstand van ongeveer 1400 lichtjaar. Zijn werkelijke diameter bedraagt dan ongeveer een half lichtjaar. De gasschil wordt nog steeds groter. We zeggen: hij expandeert nog steeds. Dat uitzetten gebeurt met een snelheid van 38 kilometer per seconde.

De centrale ster is alleen in grote kijkers te zien. De schijnbare helderheid ervan bedraagt magnitude 14,7. De absolute magnitude is ongeveer +6. Dat is ruim één magnitude zwakker dan de absolute magnitude van de zon. Toch bedraagt de oppervlakte-temperatuur van deze ster maar liefst 100.000 graden! Dat de centrale sterren van planetaire nevels niet helderder zijn, komt doordat deze sterren erg klein zijn. Daar komt nog bij dat veel van de straling van deze sterren in het ultra-violet wordt uitgezonden. Ze naderen het eind van hun bestaan. Het zal niet lang meer duren voordat ze witte dwergen zijn geworden. Deze sterren hebben een gemiddelde dichtheid die enkele duizenden keren groter is dan die van de zon.

De totale massa van de Ringnevel is veel kleiner dan de massa van de zon. De dichtheid bedraagt zo'n tienduizend atomen per kubieke centimeter. Dat is nog altijd duizend keer kleiner dan de dichtheid in het beste vacu�m dat we in aardse laboratoria kunnen maken. De Ringnevel bestaat voor 90% uit waterstof, ruim 10% uit helium en minder dan 0,1% uit zwaardere elementen. Meer informatie over nevels kun je vinden bij het trefwoord nevels.