Parallax

Zoals je weet draait de aarde in één jaar om de zon. Door deze beweging van de aarde lijken alle sterren in de loop van een jaar een kleine ellips aan de hemel te beschrijven.

De straal (dat is de halve middellijn) van dit ellipsje is precies gelijk aan het hoekje waaronder je vanaf die ster de straal van de aardbaan zou zien. Dit hoekje wordt parallax genoemd.

De straal van de aardbaan is de gemiddelde afstand aarde zon. De gemiddelde afstand aarde - zon noemen we een astronomische eenheid. Als de parallax van een ster bekend is kunnen we zijn afstand berekenen. Dat is helemaal niet zo moeilijk. Kijk maar:

                1

             --------  = afstand in parsec

             parallax

Wat je hier boven ziet is een echte wiskundige formule. Je ziet dat zo'n formule niet altijd zo moeilijk hoeft te zijn.

In de formule hierboven moet de parallax in boogseconden
worden gegeven.

De parsec is een afstandsmaat die in de sterrenkunde veel wordt gebruikt. Eén parsec is gelijk aan 3,26 lichtjaar. Het woord parsec is afgeleid uit de woorden parallax en seconde.

De parallax is altijd heel erg klein. Dat komt omdat de sterren zo ontzettend ver weg staan. De ster die het dichtst bij ons staat heet Proxima Centauri. Van alle sterren heeft Proxima Centauri daarom de grootste parallax. Toch bedraagt die parallax niet meer dan 0,75 boogseconden.

Nu je de parallax van Proxima Centauri weet kun je zelf zijn afstand uitrekenen. Dat ging met de formule 1/parallax.

Wel, de parallax bedraagt 0,75. Als we deze waarde in de formule plaatsen krijgen we 1/0,75 = 1,33. Zoals verteld is dit de afstand in parsec. Als je de afstand in lichtjaren wilt weten moet je dit nog met 3,26 vermenigvuldigen. De afstand van Proxima Centauri bedraagt dus 1,33 x 3,26 = ongeveer 4,35 lichtjaar.