Algol

De ster Algol in het sterrenbeeld Perseus is de op één na helderste ster van dit sterrenbeeld. Zijn helderheid verandert regelmatig. Dat was reeds in de Oudheid bekend. Toen al heeft de ster zijn bijnaam «duivelsster» gekregen. De helder heidswisselingen van Algol zijn dan ook zonder veel moeite met het blote oog zichtbaar.

Hoe ontstaan nu die helderheidsveranderingen? Algol is een dubbelster. Deze dubbelster bestaat uit een kleine heldere blauwe ster en een grotere rode ster. Die rode ster is welis waar groter, maar toch veel zwakker dan de blauwe ster. Dat komt doordat de temperatuur aan het oppervlak van een rode ster veel lager is dan die van een blauwe ster. Hierdoor straalt een rode ster veel minder licht uit dan een blauwe ster.

Beide sterren draaien om elkaar heen. Hierbij bedekken ze elkaar regelmatig. Normaal heeft het Algol-stelsel een helder heid van magnitude 2,2. Maar wanneer de grote rode ster vanaf de aarde gezien voor de kleinere blauwe schuift, neemt de gezamenlijke helderheid behoorlijk af. 4,9 uur na het begin van de bedekking is de kleine blauwe ster geheel door de grote bedekt. Nu wordt dan ook de kleinste helderheid be reikt. Die helderheid noemen we het primaire(eerste) minimum.

We ontvangen nu alleen nog maar het licht van de zwakkere rode ster. De helderheid is gedaald tot magnitude 3,5. Dit is dus de helderheid van de grotere rode ster.

Nu duurt het opnieuw 4,9 uur totdat de kleine heldere ster weer helemaal tevoorschijn is gekomen. Het licht van beide sterren kan weer onbelemmerd de aarde bereiken en de helderheid is weer maximaal, namelijk magnitude 2,2. Dat blijft een tijdje zo. Nadat de donkere ster een half baantje om de heldere ster beschreven heeft, bedekt de heldere ster een deel van de rode ster. De gezamenlijke helderheid neemt hierdoor slechts een heel klein beetje af. Deze kleine helderheidsafname wordt secundair minimum (tweede minimum) genoemd.

Beide sterren hebben 2,87 dagen nodig om éénmaal om elkaar te draaien. Dat noemen we de periode van de ster. Is het primaire minimum bereikt, dan duurt het dus 2,87 dagen (ofwel 68,8 uur) voordat opnieuw het primaire minimum wordt bereikt.

Algol is een prachtig voorbeeld van een bedekkingsveranderlijke ster. Veel andere sterren van dit type gedragen zich precies zo als Algol. En omdat Algol het helderste voorbeeld van dit type is, worden deze sterren ook wel Algolsterren genoemd.

Meer informatie over dit soort sterren kun je vinden bij de trefwoorden veranderlijke sterren en bedekkingsveranderlijken.