Titan

Het oppervlak van Titan

Titan is de grootste maan van de planeet Saturnus. De middel lijn bedraagt maar liefst 5150 km. Daarmee is het bovendien de op één na grootste maan van ons zonnestelsel. Alleen de maan Ganymedes is met bijna 5270 km nog wat groter. Ganymedes is één van de vier Galileïsche manen van de reuzenplaneet Jupiter.

Titan werd ontdekt in 1655 door onze landgenoot Christiaan Huygens. Het maantje beweegt in bijna zestien dagen op een afstand van ruim 1,2 miljoen kilometer om de planeet. In een kleine sterrekijker is Titan al goed te zien.

Lange tijd hebben we weinig of niets geweten hoe het opper pervlak van Titan eruit ziet. Vandaar dat de sterrenkundigen erg benieuwd waren naar foto's die in 1981 door het ruimte voertuig Voyager naar de aarde werden gezonden. Maar dat viel tegen. Het oppervlak kon ook door de Voyager niet worden gefotografeerd. Na jarenlange bestudering van foto's en andere gegevens konden in de loop van 1993 meer gegevens over het vermoedelijke oppervlak van deze maan gepubliceerd worden.

Titan heeft waarschijnlijk een atmosfeer van stikstof met in de hogere delen een dik oranje-kleurig wolkendek van kool waterstoffen. Daardoor was het voor de Voyagers niet mogelijk het oppervlak zelf te fotograferen. Door het methaan, de stikstof en de waterstof is het ook met infrarode straling onmogelijk de bodem te zien. Er zijn echter een paar smalle banden in het nabije infrarood van het elektromagnetisch
spectrum, waar dat wel mee kan. Uit metingen blijkt dat het oppervlak tijdens de oostelijke elongatie van Titan tot Saturnus (daarmee bedoelen we het punt in de baan van Titan waar de schijnbare oostelijke afstand tot Saturnus het grootst is) helderder is dan bij een westelijke elongatie. Bij een oostelijke elongatie beweegt de maan «naar ons toe», terwijl de beweging bij westelijke elongatie «van ons af» is. De sterrenkundigen denken dat Titan in dezelfde tijd om zijn as draait als zijn omloop om de planeet duurt (16 dagen). Dat noemen we gebonden rotatie. Afbraak van methaan door het zonlicht levert ethaan, dat (gezien de temperatuur) aan het oppervlak vloeibaar moet zijn. Oceanen van ethaan zullen een gelijkmatige reflektie veroorzaken. Maar de onderzoekers menen nu dat er op Titan ook sprake is van vast waterijs, dat veel beter reflecteert, maar dat ongelijkmatig over het oppervlak is verdeeld. De oceanen of zeeën van ethaan zullen in ieder geval niet het hele hemellichaam omspannen. De wisselingen in helderheid lijken niet het gevolg van wolken, omdat de veranderingen steeds hetzelfde zijn.