Afdeling Leiden

Spreker: Erik Seijmonsbergen
Onderwerp: De ontwikkeling van sterrenstelsels

Als je goed met een telescoop kijkt zie je enkele sterrenstelsels aan de hemel. In de Grote Beer vind je er een paar, bij het sterrenbeeld Leeuw, in het sterrenbeeld Andromeda. Maar pak je nu een grote ruimte telescoop, dan zul je er ineens honderden, zoniet duizenden ontdekken. Het hele heelal wemelt met zoveel sterrenstelsels die elk weer miljoenen tot miljarden sterren kan bevatten.

Een oplettend oog laat al gauw zien dat sterrenstelsel in verschillende vormen en mate voorkomen. Sterrenkundige bestuderen al deze stelsels om erachter te komen hoe sterrenstelsel zich ontwikkelen. Bestaat er zo iets als een ‘jong’ en ‘oud’ sterrenstelsel? En als dat zo is, hoe ontwikkelen ze dan om zo te worden zoals ze zijn geworden.

Erik gaat ons deze avond de diepte in nemen in de ontwikkeling van sterrenstelsels en alle vormen en maten laten zien. Wat gebeurt er als wat gebeurd er als ze hartstikke oud worden? Of ze met elkaar in botsing komen? En misschien wel belangrijker wat gebeurt er dan met ons?

Spreker: Nelleke Theijssen
Onderwerp: Stervorming

Twinkelend aan de hemel zien we duizenden sterren. Veel van deze konden de oude Grieken al zien. Zij hebben van veel van deze sterren een naam voorzien en een sterrenbeeld gegeven. Deze sterren kunnen we nu nog zien. Maar hoe ontstaan die sterren? Waar worden ze geboren en hoe ziet eigenlijk hun jeugd eruit?

Jonge sterren maken een duizelingwekkende tijd mee. Net zoals kinderen kennen ze verschillende groeifases. Sterren beginnen ook in de kinderkamers, groeien en gaan op een gegeven moment op zichzelf wonen. Maar wanneer zijn ze nu echt volwassen?

Nelleke is Masters in Sterrenkunde en heeft haar specialisatie gedaan in stervorming. Ze heeft de allernieuwste data van James Webb bestudeert en kan ons alles vertellen over hoe nieuwe sterren ontstaan.

Spreker: Victor Reijnders
Onderwerp: De allereerste sterrenstelsels

Kijk naar deze prachtige foto. Het is De Sombrero Nevel ook wel Messier 104 genoemd. Het is eigenlijk geen nevel maar een sterrenstelsel op 28 miljoen lichtjaar van de Aarde. Het een spiraal stelsel waar we bijna vanaf de zijkant naar kijken. Omdat de lichtsnelheid constant zien we licht dat 28 miljoen jaar oud is. Het licht heeft er immers 28 miljoen jaar over gedaan om naar de Aarde te reizen. De Sombrero nevel er anno 2024 anders uit zien. Wij zullen dat pas over 28 miljoen jaar zien.

Kijk je naar sterrenstelsel die nog verder weg staan, dan kijk je dus eigenlijk nog verder terug in de tijd. Met telescopen zoals de James Webb telescoop kunnen we zo ver weg kijken dat we de allereerste sterrenstelsels kunnen zien toen het heelal nog maar 400 miljoen jaar oud was. Het heelal was toen nog een hele andere plek. Sterrenstelsels waren ook dan anders dan nu.

Victor neemt ons mee terug in de tijd. Naar de eerste epochen van ons universum. Hoe zagen de eerste sterrenstelsels eruit? Wat voor invloed heeft dat op de huidige sterrenstelsel gehad? Kom naar onze JWG bijeenkomst en ga mee op reis.