Spectraaltype

De kleur van een ster hangt samen met zijn oppervlakte temperatuur. Hoe koeler de ster, des te roder zijn kleur.

Hoe heter een ster, des te blauwer zal zijn kleur zijn.

Wat temperatuur en kleur betreft kunnen we de sterren in een aantal klassen verdelen. Al deze klassen hebben een letter gekregen. Zo kennen we de klassen O, B, A, F, G, K en M. Deze klassen noemen we spectraalklassen of spectraaltypen. Bijna alle sterren behoren tot één van deze klassen. Uit het spectraaltype kunnen we de kleur en de temperatuur aan het oppervlak van een ster bepalen.

Dat kun je heel goed zien in het lijstje op de volgende bladzijde. Overigens behoren verreweg de meeste sterren tot spectraalklasse M. Namelijk ongeveer 73%. 14% behoort tot spectraalklasse K, 9% tot klasse G, 3% tot klasse F en 1% tot klasse A. De B- en O-klasse zijn nog veel zeldzamer.

Van iedere duizend sterren is er slechts één te vinden met spectraalklasse B. En van iedere miljoen sterren is er nog niet één te vinden met spectraalklasse O! Je ziet dat het niet zo moeilijk is als het lijkt. Probeer de volgorde van de letters uit je hoofd te leren. Dat kan bijvoorbeeld met het zinnetje 'Onze Buurman Aantjes Foto grafeert Graag Kleine Meisjes', of 'Ons Bezoek Aan Franeker Garandeert Kostelijke Momenten.' De beginletters van ieder woord in deze zinnetjes vormen de juiste volgorde in de spectraalklassen.

Nu is het natuurlijk niet zo dat een witte ster altijd precies een oppervlakte-temperatuur heeft van 10.000°. Of een gele ster een oppervlakte-temperatuur van precies 6.000°. Een gele ster kan best 5500° heet zijn, of 6500°.

Maar dan is het spectraaltype niet precies G! We kunnen bij de spectraaltypen namelijk nog een fijnere onderverdeling maken. Deze verdeling gaat van 0 tot en met 9. Zo heeft een ster met een temperatuur van 10.000° het spectraaltype A0.

Is de temperatuur iets lager, dan is het spectraaltype A1.

Zo kunnen we verder gaan tot A9. Die sterren zijn al behoorlijk wit-geel, terwijl de temperatuur nog maar 8200° bedraagt. Is bij een ster de oppervlakte-temperatuur nóg wat lager (8.000°), dan is het spectraaltype F0.

Van één ster kunnen we heel duidelijk zijn kleur zien. Dat is natuurlijk onze eigen zon. Duidelijk is te zien dat de kleur van de zon geel is. Deze kleur komt overeen met een temperatuur van 6.000°. De juiste oppervlakte-temperatuur van de zon is echter iets lager, namelijk 5700°. Het spectraaltype van de zon is daarom ook niet precies G0, maar G2.