Sarosperiode

De eerste voorspellingen van zons- en maansverduisteringen gebeurden door bestudering van de sarosperiode. Dat is de periode waarna de zon, de maan en het snijpunt van hun banen weer in dezelfde onderlinge positie staan. De sarosperiode bedraagt 6585,3 dagen ofwel 18 jaar en 10,3 dagen. Dus 18 jaar en 10, 11 of 12 dagen (je moet ook rekening houden of in die periode 3, 4 of 5 schrikkeljaren zitten) na een bepaalde eclips, vindt er meestal opnieuw een verduistering uit de zelfde sarosreeks plaats. De omstandigheden zijn echter niet exact gelijk en de sarosperiode is dan ook niet meer dan een handig hulpmiddel bij het voorspellen van verduisteringen zoals in de Oudheid bij Griekse wijsgeren en astronomen al bekend was. Ook de Babyloniërs kenden deze periode en voor spelden hiermee zons- en maansverduisteringen.

De oudst bekende voorspelling van een verduistering werd gedaan door de Griekse filosoof en wiskundige Thales van Milete (ca 624-547 v. Chr), die de eclips van 25 mei 585 v. Chr. voorspelde. Die vond plaats even voor zonsonder gang in het Middellandse-Zeegebied. Deze verduistering moet een eind hebben gemaakt aan de strijd tussen koning Alyattes van de Lydianen (een volk dat in de Oudheid in het westen van Klein-Azië woonde) en koning Cyaxares van de Meden (zij woonden in een gebied dat nu deel van Iran uitmaakt): hun manschappen raakten door de plotselinge duisternis zo in paniek dat er haastig vrede werd gesloten.

Een sarosreeks duurt ongeveer 1150 jaar; hij telt 64 ver duisteringen, waaronder 43 of 44 totale of ringvormige, terwijl de overige gedeeltelijke verduisteringen zijn in de poolgebieden van de aarde.

Op 11 augustus 1999 vindt er in Europa een totale zonsver duistering plaats. De totaliteitszone loopt ten zuiden van ons land. In het midden van ons land (in Utrecht) zal de middellijn van de zon voor 93,7 procent door de maan bedekt worden. Dus zal er 18 jaar en 10,8 dagen later opnieuw ergens op aarde een totale zonsverduistering te zien zijn.

En inderdaad, op 21 augustus 2017 vindt er uit dezelfde sarosreeks weer een totale zonsverduistering plaats. Op de volgende bladzijde zie je een lijst van verduisteringen tot het jaar 2270 die behoren tot dezelfde sarosreeks als de verduistering van 11 augustus 1999.

De sarosperiode is precies gelijk aan 223 lunaties. Een lunatie (ook wel synodische maand genoemd) is de tijd ver lopend tussen de tijdstippen van twee op elkaar volgende fasen van Nieuwe Maan. Of simpeler gezegd: de tijd tussen Nieuwe Maan en de eerstvolgende Nieuwe Maan. Dat duurt 29« dag, om precies te zijn 29 dagen 12 uur 44 minuten en iets minder dan 3 seconden. Dus 223 keer deze periode is 18 jaar en 10,3 dagen (indien deze periode 5 schrikkeldagen heeft).

De volgende zonsverduisteringen behoren allen tot dezelfde sarosreeks. Al deze verduisteringen zijn totaal. De tijd geldt voor het maximum van de verduistering in Wereldtijd.

Ook wordt het aantal schrikkeldagen sinds de voorgaande eclips vermeld.