Olifantslurven
In de ruimte tussen de sterren bevinden zich wolken waterstof
gas. Indien zo'n wolk waterstofgas zich in de buurt van een
hete ster bevindt wordt het gas door die ster verhit. Als de
ster heel erg heet is, kan het waterstofgas zó verhit worden,
dat de atomen van dat gas één of meerdere elektronen ver
liezen. We noemen dit gas dan
geïoniseerde waterstof. Ook
wordt wel eens gesproken van een
H IIgebied. De letter H
stelt het scheikundig symbool voor van waterstof. Het gas
dat zich verder van de ster bevindt ontvangt minder warmte
en verliest daarom geen elektronen. Dit gas wordt
neutraal
waterstof genoemd. Ook wordt wel eens gesproken van een
H I-gebied.
De geïoniseerde waterstof (H II-gebied) is veel heter dan
het neutrale waterstof (H I-gebied). Ook is de dichtheid
van het geïoniseerde waterstof veel groter. Door de grotere
druk van het H II-gas breidt dit zich explosief uit tot
ver in het gebied van de neutrale waterstof. Het oprukkende
gebied van het H II-gas zal hierdoor in- en uitstulpingen
gaan vertonen. Dat gebeurt altijd als hetere en koelere,
dichtere en dunnere gassen of vloeistoffen in elkaar proberen
door te dringen. Er ontstaan lange slurfachtige uitstul
pingen van het koelere gas in het hetere. Deze uitstulpingen
worden
olifantslurven genoemd. Het gas hiervan is minder
heet. Daardoor steken deze olifantslurven donker af tegen
een vaak lichtere achtergrond van het H II-gebied. Uiteinde
lijk scheuren delen van de olifantslurf geheel los en
verliezen hun verbinding met het gebied van het neutrale
gas. Nu zijn ze aan alle kanten door het hete H II-gas
omgeven. Dat hete gas drukt op het koelere gas en wordt
hierdoor van buitenaf verder samengeperst. De dichtheid in
de losgescheurde H I-flarden neemt toe. Ook zulke objecten
zijn vaak bij heldere nevels te vinden. Ze zien er uit als
donkere, ronde plekjes, welke
globulen worden genoemd. De
dichtheid van de deeltjes in de globulen kan meer dan
duizend keer hoger zijn dan in normale donkere wolken. Hun
middellijn bedraagt ongeveer 0,1 tot 1,5
lichtjaar.