Interstellaire materie
De ruimte tussen de sterren is niet helemaal leeg. Er
bevinden zich talloze gas- en stofdeeltjes. Deze deeltjes
noemen we
interstellaire materie. Onder materie verstaan
we alles wat ruimte inneemt. Het is afkomstig van het woord
materiaal. Interstellair betekent 'tussen de sterren'.
De interstellaire materie bestaat voor ongeveer 60% uit
waterstof, 38% uit helium en 2% uit zwaardere
elementen.
De totale massa van de interstellaire materie is voor 99%
afkomstig van het gasvormig deel en slechts 1% van het stof.
De stofkorrels bevatten vooral zware elementen. Ze hebben
gemiddeld een doorsnede van 0,001 tot 0,0001 mm en een massa
van één tienbiljoenste gram! Dat betekent dat 10 biljoen
(10.000.000.000.000) korrels samen slechts één gram wegen.
De dichtheid van de interstellaire materie komt gemiddeld
overeen met 0,8 atomen per kubieke centimeter. Ofwel: een
kubus met een ribbe van één parsec bevat een massa van
ongeveer 0,02 zonsmassa's. Op sommige plaatsen is de dicht
heid echter veel groter. Daar komen uitgestrekte nevels
voor. Bestaan deze nevels uit gassen, dan noemen we ze
gasnevels. Bestaan ze echter uit stof, dan worden ze stof
nevels genoemd.
Door de interstellaire materie wordt het licht van sterren
in elke richting verzwakt. Net zoals het licht van een
straatlantaarn bij mist ook verzwakt wordt door de water
druppeltjes. Dit verzwakkingsproces noemen we
extinctie
of
interstellaire absorptie. De extinctie verschilt van
plaats tot plaats. Ze is afhankelijk van de dichtheid van
de gas- en stofwolken. In de richting van de
melkweg is de
waarde gemiddeld 2 magnituden per
kiloparsec. Eén kilo
parsec is 1000 parsec ofwel 3260
lichtjaar. Op deze afstand
lijken de sterren dus gemiddeld 2 magnituden zwakker vanwege
de interstellaire materie. Op sommige plaatsen is die
verzwakking echter veel groter. In sommige wolken vele
magnituden per parsec!
De verzwakking van het sterlicht, dus de extinctie, is niet
voor alle straling hetzelfde. Rode straling heeft minder te
lijden van de extinctie dan blauwe straling. Het gevolg is
dat de kleur van de ster verandert als gevolg van het stof.
Dit verschijnsel noemen we
interstellaire verroding.